मुम्बई, २८ साउन । थ्रिलर, सस्पेन्स ड्रामा, हरर, रोमान्टिक र म्युजिकल फिल्मसँगै बलिउडमा यस्ता कैयौं हिन्दी फिल्म बनेका थिए, जसलाई कथा, विषय र प्रस्तुतिका कारण प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । वास्तवमा कुनै पनि फिल्मले रिलिज हुनुअघि सेन्ट्रल बोर्ड अफ फिल्म सर्टिफिकेशन (सिबिएफसी) बाट स्वीकृति लिनुपर्ने हुन्छ।
फिल्म रिलिज गर्ने वा बन्द गर्ने अन्तिम निर्णय कसले लिन्छ? कहिलेकाहीँ केही कट वा दृश्य परिवर्तन गर्न आदेश दिइन्छ, कहिलेकाहीं बोर्डले फिल्म रिलिज नगर्ने निर्णय गर्छ। तर, के तपाईलाई ती फिल्महरूको बारेमा थाहा छ, जुन बोल्ड कन्टेन्टका कारण सिबिएफसिले प्रतिबन्ध लगाएको थियो।
‘ब्यान्डिट क्वीन’
सन् १९९४ मा रिलिज भएको फिल्म ‘ब्यान्डिट क्वीन’ फूलन देवीको जीवनमा आधारित थियो । शेखर कपुरले निर्देशन गरेको यस फिल्ममा फुलन देवीको वास्तविक जीवनको कथा देखाइएको छ । कसरी उनी गरिबी र शोषणबाट बाहिरिएर खतरनाक डकैती बनिन्। यस फिल्ममा यौन शोषण र हिंसाका धेरै दृश्य थिए, जसका कारण यो प्रतिबन्धित भएको थियो ।
‘फायरु १९९६’
दीपा मेहता द्वारा निर्देशित ‘फायरु १९९६’ मा निर्माण गरिएको थियो। यो समलिङ्गी सम्बन्ध र एक लेस्बियन जोडीलाई खुला रूपमा चित्रण गर्ने पहिलो बलिउड फिल्म थियो। कथा दुई महिला राधा-सीताको वरिपरि घुमेको छ। जो आफ्नो पतिलाई बेवास्ता गरेर भावनात्मक र शारीरिक रूपमा नजिक आउँछन्। यसमा नन्दिता दास र शबाना आजमी मुख्य भूमिकामा थिए । धेरै कट्टरपन्थी संगठनहरूले यसको विरोध गरे पछि प्रतिबन्ध लागेको थियो ।
‘उर्फ प्रोफेसर’
सन् २००० मा रिलिज भएको पंकज आडवाणीको ब्ल्याक कमेडी फिल्म ‘उर्फ प्रोफेसर’ बोल्ड भाषा र अश्लील दृश्यका कारण रोकिएको थियो । यो एक मानिसको कथा हो, जसको जीवन कहिले उल्टो हुन्छ, जब एक सम्झौता किलरको कार र लटरी टिकट हरायो। मनोज पाहवा, अन्तरा माली र शर्मन जोशी अभिनित यो फिल्म अश्लिल दृश्य र बोल्ड भाषाका कारण प्रतिबन्धित भएको थियो ।
‘पाँच’
सन् २००३ मा अनुराग कश्यप निर्देशित ‘पाँच’ मा पनि सीबीएफसीको हथौडा खस्यो । यो १९७६-७७ मा पुणेमा भएको जोशी-अभ्यंकर शृंखलाबद्ध हत्याकाण्डमा आधारित रहेको बताइएको छ। केके मेनन, आदित्य श्रीवास्तव, विजय मौर्य, जोय फर्नान्डेज र तेजस्विनी कोल्हापुरे अभिनित यो क्राइम थ्रिलर हलमा रिलिज हुन सकेन किनभने यसमा लागुऔषध, हिंसा र दुरुपयोग देखाइएको थियो ।
‘ब्ल्याक फ्राइडे’
सन् २००४ मा रिलिज भएको ‘ब्ल्याक फ्राइडे’ पनि यो सूचीमा परेको छ । सन् १९९३ को मुम्बई बम विष्फोटमा आधारित, कानुनी अवरोधका कारण रिलिज हुनु अघि नै रोकिएको थियो। अनुराग कश्यपद्वारा लिखित र निर्देशित, यो फिल्म हुसैन जैदीको पुस्तक ‘ब्ल्याक फ्राइडेस् द ट्रु स्टोरी अफ द बम्बे बम ब्लास्ट्स’ मा आधारित थियो।
‘अनफ्रीडम’
सन २०१४ मा ‘अनफ्रीडम’ पनि प्रतिबन्धित थियो। यस आधुनिक थ्रिलरमा दुई बोल्ड थिमहरू देखाइयो। एउटा कथा लेस्बियन सम्बन्धसँग सम्बन्धित छ र अर्को इस्लामिक आतंकवादसँग सम्बन्धित छ। राज अमितकुमारद्वारा निर्देशित यो फिल्ममा एक मुस्लिम कट्टरपन्थीले एक मुस्लिम उदारवादीलाई अपहरण गर्छन् ताकि उसले उसलाई मार्न सकियाेस र अर्कोतर्फ, एक लेस्बियनले आफ्नी समलिंगी प्रेमिकालाई अपहरण गर्छिन्। भिक्टर बनर्जी, आदिल हुसेन र प्रीति गुप्ता अभिनित यो फिल्म नग्नताका कारण प्रतिबन्धित भएको थियो ।
‘एंग्री इन्डियन गडसेस’
फिल्म ‘एंग्री इन्डियन गडसेस’ यो सूचीमा समावेश नाम हो । पान नलिनको ‘एंग्री इन्डियन गडसेस’ साथीहरूको एक समूहको कथा हो, जुन एक साथीको विवाह मनाउन पुनर्मिलन हुन्छ। गोवामा ब्याचलोरेट पार्टीको दौडान, उनीहरूले एक अर्काका धेरै रहस्यहरू सिक्छन्। यो चलचित्र पितृसत्ता, स्वतन्त्रता र महिलाको दैनिक संघर्षको तीखो टिप्पणी हो । यो नाटकीय रिलिजको लागि स्वीकृति पाएन, तर धेरै कटौती पछि यो ओटीटीमा उपलब्ध छ।
‘द पिंक मिरर’
‘द पिंक मिरर’ पनि यो सूचीको एक हिस्सा हो। ट्रान्सजेन्डर क्यारेक्टरमा आधारित यो फिल्मलाई सिबीएफसी ले ‘अश्लील र आपत्तिजनक’ भन्दै प्रतिबन्ध लगाएको थियो। श्रीधर रंगायनको ‘द पिंक मिरर’, जसलाई गुलाबी आइना पनि भनिन्छ। यसले दुई ट्रान्सजेन्डर महिला र एक समलिङ्गी किशोरीको कथा बताउँछ, जाे एक महिलालाइ रिझाउने प्रयास गर्छन् ।
